Wat doet en hoe werkt lactase?

En waarom je darmen niet blij worden als het ontbreekt

Als je lactose-intolerantie hebt (of denkt te hebben), heb je het woord lactase waarschijnlijk al eens voorbij zien komen. Maar wat is dat precies, en waarom is het zo belangrijk in je spijsvertering? In deze blog leggen we het uit. Zodat jij beter snapt wat er in je buik gebeurt.

Wat is lactase?

Lactase is een enzym dat wordt aangemaakt in het slijmvlies van je dunne darm. Zie het als een soort schaartje dat speciaal is ontworpen om lactose te knippen.

Lactose is de melksuiker die voorkomt in melk en zuivelproducten. Deze suiker bestaat uit twee aan elkaar geplakte suikermoleculen: glucose en galactose. Zolang ze aan elkaar vastzitten, kan je lichaam ze niet opnemen. Ze zijn te groot om door de darmwand te gaan.

Daar komt lactase in beeld: het knipt lactose netjes doormidden. Pas dan kunnen glucose en galactose los van elkaar door de darmwand heen en opgenomen worden in je bloed, waar ze dienen als energiebron.

Lactose als een grote Lego-steen

Stel je voor dat lactose een grote Lego-steen is die uit twee kleinere steentjes bestaat. Zolang ze stevig aan elkaar vastzitten, past het blok niet door de kleine opening van je darmwand. Maar als je de steentjes losklikt, kunnen ze wel (netjes één voor één) naar binnen.

Lactase is dan als het handige handje dat de Lego-steentjes uit elkaar haalt. Geen lactase? Dan blijft het blok simpelweg te groot om verder te kunnen.

Wat gebeurt er als je te weinig lactase hebt?

Als je lichaam te weinig lactase aanmaakt, blijft de lactose in zijn geheel achter in je dunne darm. En omdat het niet opgenomen kan worden, schuift het vanzelf door naar de dikke darm. Daar wachten je darmbacteriën al op een feestje.

Deze bacteriën beginnen enthousiast te fermenteren, een soort verteringsproces waarbij lactose wordt omgezet in gassen en zuren. Klinkt misschien gezellig, maar in je buik voelt dat net iets minder prettig.

Lees meer over: Wat is lactose-intolerantie

De meest voorkomende klachten

Bij mensen met lactose-intolerantie leidt dit fermentatiefeestje tot klachten zoals:

Winderigheid: je moet vaker gas laten, vaak met geluid én geur. Niet handig tijdens een vergadering of in de trein.
Buikpijn: je darmen reageren op de druk die ontstaat door gasvorming. Dat kan zeurend, stekend of krampend aanvoelen.
Krampen: vooral in de onderbuik, en soms zo heftig dat je even moet gaan zitten.
Opgeblazen gevoel: je buik zwelt op alsof je ineens vijf kilo zwaarder bent. Je broek zit strakker en je voelt je log.
Soms diarree: de zuren trekken water aan in je darmen, wat kan leiden tot een waterige, plotselinge ontlasting.

Wanneer krijg je klachten?

De meeste mensen ervaren klachten tussen 30 minuten en 2 uur na het eten of drinken van iets met lactose. Maar dat hangt sterk af van:

hoeveel lactose je binnenkrijgt
hoeveel lactase je lichaam nog aanmaakt
hoe gevoelig je spijsvertering op dat moment is

Sommige mensen krijgen al klachten van een scheutje melk in de koffie, anderen kunnen nog prima een plakje kaas eten of een yoghurtje verdragen. Het draait dus allemaal om de balans tussen wat je eet en wat je lijf aankan.