Wat is lactose-intolerantie?

Alles wat je wilt weten over deze veelvoorkomende klacht

Je eet een stukje melkchocolade of geniet van een romige pasta, en een paar uur later begint het: een opgeblazen gevoel, winderigheid, gerommel in je buik of zelfs diarree. Waar is de WC?! Klinkt bekend? Dan is de kans groot dat je weleens gehoord hebt van lactose-intolerantie.

Maar wat is dat nou eigenlijk precies? En hoe weet je of jij het hebt? In deze blog leggen we het je stap voor stap uit.

Wat is lactose?

Lactose is de natuurlijke melksuiker die voorkomt in melk van zoogdieren, zoals koeien, geiten en mensen. Je vindt het niet alleen in melk zelf, maar ook in producten zoals:

• kaas (vooral zachte kazen)
• yoghurt en kwark
• room, boter, slagroom
• melkchocolade
• kant-en-klare sauzen, soepen en koekjes

Lactose bestaat uit twee kleinere suikers: glucose en galactose. Om die goed op te nemen in je lichaam, heeft je lichaam iets slims bedacht: het enzym: lactase.

Wat doet lactase?

Lactase is een enzym dat wordt aangemaakt in je dunne darm. Je kunt het zien als een soort schaartje dat speciaal gemaakt is om lactose door te knippen. Op deze manier kan je lichaam de losse suikers opnemen in je bloed. Geen lactase = geen knip = lactose blijft heel en gaat door naar je dikke darm. En daar begint de ellende.

Lees hier meer over: Wat doet lactase?

Als lactose onverteerd in je dikke darm terechtkomt, gaan de darmbacteriën ermee aan de slag. Dat heet fermentatie. Hierbij ontstaan gassen en zuren die zorgen voor:

• winderigheid
• buikpijn
• krampen
• opgeblazen gevoel
• soms diarree

Wat is lactose-intolerantie dan precies?

Bij lactose-intolerantie maakt je lichaam (te) weinig lactase aan. Daardoor kun je lactose niet goed verteren en krijg je klachten na het eten van zuivelproducten.

Het is géén allergie. Je immuunsysteem doet niets verkeerd. Het is een verteringsprobleem. Je lichaam mist simpelweg het gereedschap om lactose af te breken. Een timmerman komt ook niet ver zonder hamer.

Lees ook: Waarom je buik misschien ‘nee’ zegt tegen koemelk

Verschillende vormen van lactose-intolerantie

Er zijn meerdere soorten lactose-intolerantie:

1. Primaire lactose-intolerantie: de meest voorkomende vorm. Je bent geboren met lactase, maar naarmate je ouder wordt, neemt de productie langzaam af. Hierdoor krijg je geleidelijk meer klachten na het eten van zuivel. Dit is een natuurlijk proces en komt wereldwijd veel voor.
2. Secundaire lactose-intolerantie: deze vorm ontstaat als gevolg van een beschadiging van je darmwand. Dat kan gebeuren door bijvoorbeeld coeliakie (glutenintolerantie), een buikgriep, een parasitaire infectie, een antibioticakuur of een andere darmaandoening zoals de ziekte van Crohn. Het goede nieuws: deze vorm is vaak tijdelijk. Als je darmwand herstelt, kan ook de aanmaak van lactase weer toenemen.
3. Aangeboren lactose-intolerantie: dit is een zeer zeldzame genetische aandoening. Baby’s die hiermee geboren worden, missen het enzym lactase volledig vanaf het begin. Dit wordt meestal al snel ontdekt na de geboorte, omdat de baby heftig reageert op borstvoeding of kunstvoeding op basis van koemelk.

Hoe weet je of je lactose-intolerant bent?

De klachten verschillen per persoon. De een krijgt direct buikpijn van een scheut melk, de ander kan prima yoghurt eten maar geen slagroomtaart. Veelvoorkomende symptomen zijn:

• Opgeblazen gevoel: alsof je buik plotseling vol lucht zit.
• Winderigheid: meer gasvorming dan normaal, vaak met een onaangename geur.
• Buikkrampen: trekkende of stekende pijn in de onderbuik.
• Diarree of zachte ontlasting: soms meteen, soms pas de volgende dag.
• Misselijkheid: zeker bij grotere hoeveelheden lactose.

Let op: deze klachten kunnen ook bij andere aandoeningen voorkomen, zoals prikkelbare darm syndroom (PDS). Daarom is het belangrijk om goed te observeren en eventueel te testen. Overleg altijd met een arts of diëtist als je klachten hebt.

Hoe wordt lactose-intolerantie vastgesteld?

Er zijn verschillende manieren om te onderzoeken of je lactose-intolerant bent:

• Eliminatiedieet: je vermijdt meerdere weken alle producten met lactose en kijkt of je klachten verminderen. Daarna voeg je ze één voor één weer toe.
• Waterstof-ademtest: je drinkt een drankje met lactose. Als je lichaam het niet goed afbreekt, produceren je darmen extra waterstofgas. Dat meet je via je adem.
• Lactose-tolerantietest: je krijgt lactose toegediend en daarna wordt je bloedsuikerspiegel gemeten. Blijft die laag? Dan is er waarschijnlijk sprake van intolerantie.

Wat kun je doen bij lactose-intolerantie?

Het goede nieuws: lactose-intolerantie is vaak goed te managen. Het is extra opletten, leren waar voeding uit bestaat en luisteren naar je lichaam. Maar je hoeft niet 100% zuivelvrij te leven. Maak aanpassingen op basis van wat bij jou past en zo kom je al een heel eind. Denk aan:

• Lactosevrije zuivel: er is tegenwoordig een ruim aanbod van lactosevrije melk, yoghurt, room, slagroom, enzovoort.
• Lactase-pillen: deze enzymen neem je in vlak voor een maaltijd met lactose. Werkt bij veel mensen goed, vooral bij incidenteel gebruik.
• Plantaardige alternatieven: havermelk, sojamelk, amandelmelk en kokosmelk zijn over het algemeen lactosevrij.
• Harde kazen: zoals Parmezaan, oude Goudse of cheddar bevatten nauwelijks lactose.
• Etiketten lezen: let op termen als melkpoeder, weipoeder, room, lactose, melkeiwit.

Lees hier meer over: Welke kazen bevatten veel of juist weinig lactose?

Leven met lactose-intolerantie: even wennen, maar goed te doen

In het begin kan het overweldigend zijn. Ineens moet je etiketten lezen, alternatieven zoeken en uitleg geven op verjaardagen. Maar je zult merken dat het went. Echt waar.

Tips omgaan met lactose-intolerantie:

• Vraag in restaurants naar lactosevrije opties. Steeds meer keukens zijn ermee bekend.
• Neem lactasepillen mee voor onverwachte momenten.
• Zorg voor een paar fijne basisproducten in huis die je wél verdraagt.
• Wees lief voor jezelf. Het is geen aanstellerij. Jouw lichaam geeft signalen, en daar mag je naar luisteren.

Wat is lactose-intolerantie en wat gebeurt er in je darmen

Lactose-intolerantie betekent dat je lichaam te weinig lactase aanmaakt. Dat enzym breekt lactose af in kleinere suikers. Als dit niet lukt, komt lactose onverteerd in de dikke darm terecht. Daar zetten bacteriën het om in gas en zuren, wat kan zorgen voor winderigheid, krampen, een opgeblazen gevoel en soms diarree.

Wat is lactose en in welke producten zit het

Lactose is een natuurlijke melksuiker die voorkomt in melk van zoogdieren. Je vindt het in melk, maar ook in producten zoals yoghurt, kwark, room, zachte kazen, boter, slagroom, melkchocolade en in sommige koekjes, soepen en kant-en-klare sauzen. Op etiketten kan lactose ook terugkomen als melkpoeder, weipoeder, room of melkeiwit.

Wat doet het enzym lactase

Lactase is een enzym in de dunne darm. Het knipt lactose in glucose en galactose. Deze kleinere suikers kan je lichaam wel opnemen en gebruiken als energiebron.

Welke symptomen horen bij lactose-intolerantie

Veelvoorkomende klachten zijn een opgeblazen buik, winderigheid, krampen, diarree of zachte ontlasting en soms misselijkheid. Deze klachten kunnen ook bij andere aandoeningen voorkomen, dus overleg bij twijfel met een arts of diëtist.

Welke vormen van lactose-intolerantie zijn er

Er zijn drie vormen: primaire lactose-intolerantie waarbij de productie van lactase geleidelijk afneemt, secundaire lactose-intolerantie die ontstaat door beschadiging van de darmwand en meestal tijdelijk is, en de zeldzame aangeboren lactose-intolerantie die al vanaf de geboorte aanwezig is.

Hoe weet ik of ik lactose-intolerant ben

Let op je klachtenpatroon na het eten of drinken van melkproducten en bespreek dit met een arts of diëtist. Bij de een geven kleine hoeveelheden al klachten, terwijl een ander sommige zuivel zoals yoghurt wel verdraagt.

Hoe wordt lactose-intolerantie vastgesteld

Diagnose kan op verschillende manieren: met een eliminatiedieet waarbij lactose tijdelijk wordt vermeden en daarna opnieuw geïntroduceerd, met een waterstof ademtest die gasvorming meet, of met een lactose tolerantietest waarbij de bloedsuiker na het drinken van lactose wordt gemeten.

Wat kun je eten bij lactose-intolerantie

Je kunt kiezen voor lactosevrije zuivel zoals melk, yoghurt of room. Harde gerijpte kazen zoals Parmezaan of oude Goudse bevatten meestal weinig lactose. Daarnaast zijn er veel plantaardige alternatieven zoals soja-, haver-, amandel- of kokosdrinks.

Helpen lactase pillen en wanneer gebruik je ze

Lactase supplementen kun je vlak voor een maaltijd met lactose innemen. Ze helpen veel mensen om incidenteel zuivel te verdragen, bijvoorbeeld bij uit eten gaan of als je niet zeker weet of er lactose in een gerecht zit.

Is lactose-intolerantie hetzelfde als een allergie

Nee. Lactose-intolerantie is een verteringsprobleem door een tekort aan lactase. Bij een allergie reageert het immuunsysteem op een eiwit. Dat zijn dus twee verschillende dingen.

Je hoeft geen expert te zijn

Lactose-intolerantie betekent dat je lichaam moeite heeft met het verteren van melksuiker. Dat komt door een tekort aan het enzym lactase. Klachten variëren van winderigheid tot buikpijn en diarree. Gelukkig zijn er genoeg oplossingen: van lactosevrije producten tot handige enzympillen en plantaardige alternatieven.

Je hoeft geen expert te zijn om ermee om te gaan, je hoeft alleen goed naar je eigen lijf te luisteren.

Op NooMooo vind je tips, uitleg en ervaringen die je verder helpen. Zonder gedoe, mét praktische info. Zodat jij gewoon weer kunt genieten van wat je wél verdraagt.